Türk ismi

Osmanlı Hukukunda yazanlardan bir parça01.02.2016

Prof. Dr. Ekrem Buğra Ekinci'nin osmanlı hukukunda yazan bir parça Türk ismi nerden geldi ? "Osmanlı Devleti'nin kurucu unsuru olan Osmanlı Hanedânı ve buna bağlı topluluklar Türk aslındadır. Eski Çin ve Roma kroniklerinde, Türklerden bu isimle bahsedilmektedir. Milâddan önce III. asırda yaşayan Hun İmparatorluğu bakiyeleri arasında, Türk adında bir boy vardı, Bu boy, iktidarı ele geçirip Göktürk devletini kurunca, aynı dili (Türkçe) konuşan bütün topluluklara Türk adı verilmiş; Arab, Fars ve Rumlarca da böyle anılmıştır. [Nitekim Moğollar da, kavmi arasında en güçlü ve kalabalık bir topluluk iken, iktidarı ele geçirmesi sebebiyle bütün bir ırka adını vermiştir. Franklar, Alamanlar,Ruslar,İtalikler,Angllar için de böyle söylenebilir.] Târihi şahıs, boy ve millet adlarının teşekkülüne göre, Türk kelimesinin aslının türemek fiilinden geldiğini kabul edenler vardır. Bu fiilden, türemiş, yaratılmış insan (mahluk) yahud sayıca çok, soylu mânâsına türük ve nihayet hece düşmesiyle türk kelimesi ortaya çıkmıştır. Nitekim Anadolu'da bir kısım göçebeler de yürümek fiilinden yürük adını almışlardır. Muhtemelen Türkler, aynı dili konuşup aynı soydan geldiklerini göstermek için, kendilerinden bahsederken millet karşılığı olarak türük kelimesini kullanmış; sonra bu bir kavim adı haline gelmiştir. Göktürk, gökten türemiş demek olup, burada hanedanın mukaddes vasfı vurgulanmıştır. Gök, eski Türklerde her zaman dini bir sembol olmuş; hatta gök/mavi renk de dini bir renk hususiyeti arzetmiştir. Göktürk baurağı bu renk idi. Moğollar, Göktürk devleti yıkıldıktan sonra anayurtta kalan hanedan ve yakın çevresine Turugut demiştir. Turugut Türkler demektir. Türk isminin bir milleti ifade etmesş Göktürk Devleti'nden itibaren resmiyet kazanmıştır Türk kelimesi, Uygurlarda, kuvvetli manasına gelir. Divanü Lügati't Türk'de, olgun manasında kullanılmıştır. Bir riyavette Türk, miğfer manasına gelir. Türk boyunun eteklerinde yaşadığı dağ miğfer şeklinde oldugu için, bu boya türk ismi verilmiştir. Bir başka riyavete göre, Arablar, İskender-i Zülkarneyn'in Yecüc ve Mecüc için yaptığı seddin önünde kalan millete, beri yanda kalmış, terk edilmiş (terik) manasına Türk demişlerdir. Bir başka Arap rivayetin de de Yafes'in oğlunun yerleştiği bölge ıssız oldugu için terik denmiştir. Etrak şeklinde çoğul yapılır. Farsça, türk kelimesi, beyaz demektir. Buna göre, Farslar Türklerle ilk karşılaştıklarında, bölge halkı gibi esmer veya sarı olmayan bu halka Türk ismini vermişlerdir. İran mitolojisine göre İrec ile Turec adlı iki kardeşten İranlılar ve Türkler türemiştir. Türklerden ilk Müslüman olanlara da "Türk'e benzer" manasına, Türk-mend (Türkmen) demişlerdir. Maamafih bununla alakalı başka rivayetler de vardır. Buna göre Türkmen, Türk-i İman kelimesinden gelir ve Müslüman Türkleri ifade eder. Nitekim Türkmen, Müslüman Oğuzlara verilen isimdir. Avrupalılar, Osmanlılara, hatta Müslümanlara Türk demişlerdir. Türkmen kelimesinin Türk ile Türkçe'deki pekiştirme eki olan -men ile birleşmesinden meydana geldiği (evcimen, küçümen, kocaman gibi) de söylenir.